"Hulusi Kentmen'in Çatallı Köy'de İşi Ne?"

Köşe Yazıları / Melih Can Kalender

Hulusi Kentmen'in Çatallı Köy'de İşi Ne?

Afyonkarahisar'da yayın yapan Kocatepe Gazetesi yazarı Hasan Özpunar, Ali Yürük tarafından yazılan, geçmişte ülke gündemini dikkatini çeken ve hala gösterimi süren Çatallı Köy adlı tiyatro oyunu hakkında bir yazı kaleme aldı. Oyunun ülke gündemini ne derece etkilediğini, neler yaşandığını dile getiren Özpunar, Hulusi Kentmen'in oyuna olan ilgisini de başlığına taşıdı. İşte o yazı:

"Çatallı Köy Emirdağ ilçemize bağlı, 500’ü bulmayan nüfusuyla hani ‘gitmesek de görmesek de’ bizim olan, dağın eteğinde küçük bir köyümüz. Afyonkarahisar’a 82 km, Emirdağ’a ise 12 km. uzaklıkta olan bu köyümüz bir zamanlar sanat çevrelerinde epey konuşuldu.

Köyü böyle gündeme getiren ise yıllar önce burada yaşanan bir sevda sonrasında yaşanan kan davası.
1960’lı yıllarda İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nin Coğrafya Bölümü’nü bitiren Ali Yürük adında Emirdağlı bir genç, yazı hayatına atılır ve çok geçmeden ilk eserini tiyatro dalında verir. Çatallı Köy adlı bu tiyatro oyunu 1965 yılında önce Ankara Devlet Tiyatrosu’nda sonrasında İstanbul Şehir Tiyatroları’nda oynanır ve bu oyunda yazarı Ali Yürük’te rol alır.

Memiklerle Cukcuklar
Oyunun konusu yukarıda kısaca bahsettiğimiz gibi o yıllarda Anadolu’nun pek çok yerinde rastlanan ve Afyonkarahisar’ın küçük bir köyü olan Çatallı Köy’de 2 aile arasında yaşanan kan davasının tahlilidir. Çatallı Köy’de yaşayan Cukcuklar ve Memikler aileleri küçük sebeplerden dolayı kavgalıdırlar. Bu kavga zamanla kan davasına dönüşür. Ancak Memikler’in oğlu Veli’nin Cukcuklar’ın kızı Emine’ye sevdalanmasıyla olaylar artık önü alınamayacak bir hale gelir. Her iki ailede bu sevdanın önünü almak için zora başvurur.

O yıllara kadar halktan kopuk, genelde yabancı yazarların çeviri oyunlarını sahneleyen tiyatrolarda belki de ilk defa Anadolu insanının günlük yaşamını, sıkıntılarını yansıtan böyle milli bir oyunun sahnelenmesi ve halktan da büyük ilgi görmesi değişik tiyatro gruplarının da bu oyunu sahnelemelerine yol açar.

Günlerce gazete sayfalarında tartışılan ve köşe yazarlarınca beğeni toplayan ‘Çatallı Köy’ adlı oyunu vatandaşlar sahnede izler fakat o yılların ortamında olayın bizzat yaşandığı yer olan, köy halkının oyunu seyretmesi için aradan 2 yıl geçmesi gerekir. 1967 yılında Sinemamızın usta oyuncularından, babacan komiser rollerinin değişmez aktörü Hulusi Kentmen ve sinemanın kötü adamlarından Hüseyin Baradan'ın yer aldığı tiyatro grubu, uzun zamandır sahneledikleri oyunu bu kez bizzat Çatallı Köy’de halka sergilerler. Temsil o günlerin gazetelerinde şöyle yer bulur.

"Kan Davasını Yeren Oyun, Olayın Geçtiği Çatallı Köy'de Oynandı"
Hulusi Kentmen, Hüseyin Baradan, Şahin Tek ve arkadaşları Anadolu’da ki kan davalarını hicveden ‘Çatallı Köy’ adlı eseri olayın geçtiği Çatallı Köy’de halka oynamışlardır. Köylerinde ilk defa tiyatro topluluğu gören köy sakinleri ve olayın hayatta kalan kahramanlarından Fatma Bibi ile Recep Emmi eseri büyük bir ilgiyle seyretmişlerdir. Emirdağ’ın Çatallı Köyü’nde, yıllar önce kan davası yüzünden işlenen cinayeti sahnede canlandıran sanatkarlar temsilden sonra olay sırasında öldürülen Emine’nin mezarını ziyaret etmişlerdir.

Medya da İlgi Göstermişti
24/10/1967 tarihli gazete haberi böyle. İlerleyen günlerde Milliyet Gazetesi’nin usta yazarlarından Hasan Pulur’un ‘Olaylar ve İnsanlar’ adlı köşesinde günün fotoğrafı olarak oyuncu Hüseyin Baradan’ın Çatallı Köy çeşmesinde eşekle birlikte yan yana su içerken bir fotoğrafı yayınlanır. Çatallı Köy’e sanat çevrelerinin ilgisi tiyatroyla sınırlı kalmaz. Aynı yıllar Türk Sineması’nın da atılım yaptığı, senede 200 film çevrildiği yıllardır. Büyük bir ilgi gören ve gişe başarısı yapan tiyatro oyunu film yapımcılarının da dikkatini çeker.

1966 yılı sonlarında başrolünü Fikret Hakan’ın oynayacağı ve yönetmenliğini Hicri Akbaşlı’nın yapacağı bir filmin çekileceği haberi basında yer alır. Habere göre Türkiye’de ilk defa tamamı renkli, sinemaskop olarak çekilecek olan filmin maliyetinin bir milyon lirayı bulacağının tahmin edildiği belirtilmektedir. Habere rağmen filmin çekimleri bir türlü yapılamaz. Aradan kısa bir zaman geçtikten sonra 1968 yılında Ülkü Erakalın’ın yönetmenliğinde başrolünde köy filmlerinin aranan oyuncusu Tugay Toksöz’ün olduğu ve onun yanı sıra Zeynep Aksu, Aliye Rona, Kadir Savun, Sami Hazinses gibi usta oyuncularında bulunduğu filmin çekimleri Emirdağ Çatallı Köy’de gerçekleştirilir ve aynı adla sinemalarda gösterime girer. Yıllardır tiyatro sahnelerinden izleyiciye ulaşan oyun artık beyazperdeden daha geniş kitlelere ulaşmaktadır.

İtalyanca'ya da Çevrildi
İlk kez sergilendiği 1965 yılından tam 24 yıl sonra 1989’da bu kez devlet televizyonu TRT, Çatallı Köy’ü 3 bölümlük bir dizi olarak ekranlara getirir. Daha önce TRT Radyoları’nda ‘Radyo Tiyatrosu’ olarak da seslendirilen eser bu sefer beyaz cama aktarılır. Dizinin kadrosunda yine usta oyuncular vardır. Gençleri canlandıran Reha Yeprem, Nergis Tekin, Eşref Kolçak, Engin İnal, Asuman Arsan gibi oyuncular diziye zenginlik katar.Yayınlandığı günlerde izleyenleri ekran başına kilitleyen ve büyük beğeni toplayan dizi sonraki yıllarda da pek çok kez gösterilir.

Amatör ve profesyonel tiyatro grupları tarafından sergilenme bakımından en başta gelen oyunlardan birisi olan ‘Çatallı Köy’, 1970’li yıllarda ‘Villagio di Ciatalli’ adı ile İtalyanca’ya çevrilir ve yayınlanır. Ali Yörük tarafından yazılan bir başka eserde ‘Türkmen Düğünü’dür. Emirdağ yöremizin gelenek göreneklerini, düğün adetlerini çok güzel yansıtan bu eserde tiyatroda sahnelenir ve halktan büyük ilgi görür. 1990’ların başında TRT tarafından dizi olarak yayınlanır. Sonraki yıllarda ‘Türkiye Neden Böyle ?’ isimli bir kitap yayınlayarak güncel konular üzerinde de görüşlerini belirten yazarın bu eseri de bir hayli gündemde kalır. Edebiyatımıza böyle güzel eserler kazandıran usta yazar, hemşehrimiz Ali Yörük’e uzun ömürler diliyorum."

  • Okunma: 20609

Yorumlar (5)Yorum Yap

  • yıldırım esen

    yıllar önce orta okulda artvin hopada bu oyunu edebiyat öğretmenimiz mehmet hocamız sayesinde sahneledik godaloğlu rolünde oynadım çom güzeldi selam olsun o günlere ve çatallı köye

  • Baha

    Filmi buradan izleyebilirsiniz:
    https://www.youtube.com/watch?v=Jp1WCXuI0vg

  • veli can

    Çatallı Köy'ümüzü bu şekilde tekrar gündeme getiren Hasan ÖZPUNAR'a tşekkür ediyoruz

  • veli

    Çatallı Köy'u bu şekilde tekrar gündeme getiren Hasan ÖZPUNAR'a teşekkür ediyorum.

  • faki edeer

    eserleriyle emirdagin ismini duyuran ali abiye uzun omurler dilerim