Şivemiz

Köşe Yazıları / Obalardan Odalara

Şivemiz

Bir misal vereyim öz şivemizden
Dert ile kedere “gam” derler bizde
Anamın dediği düşmüyor dilden,
Keyif ile kana “dem” derler bizde.

Teyze çocuğuna denilir “böle”
Şaşma sözüne amanın hele
Köpeğin yaşına deriz ki “mele”
Desti yamağına “em” derler bizde.

Bos kalan tarlalar olurken “opsa”
Fermara “cırcır” kancaya “kopça”
Temelliye “gadim” beyaza “akça”
Kötü nazara “kem” derler bizde.

Eli bola “selek”, mandaya “camız”
Şakaklara “duluk”, omuza “yamız”
Pek deliye “ayar” pek yavaşa “uz”
Dana damlarına “küm” derler bizde.

Şişe, bardak, çinçi; teneke; tıngır,
Kibrit “azedir”, ocağa da “tandır”
Tan yerine “kuşluk” but’a da “baldır”
Ata da vurulur “gem” derler bizde

Süpürgeye “gaza”, sarıya “kula”
Ağıllara “çardak”, çula da “pala”
Hastalığa “maraz”, nöbete “sara”
Lambanın camına “cem” derler bizde

Temize “amarat”, sus bi ye “marat”
Titize “tirengiz”, ser’e “muzarat”
Gecen yıla “bildir”, pis’e “kerahat”
Başı topuzluya “çom” derler bizde

Yumruğa “sumsuk”, tokada “şamar”
Ramazan’a “Irık”, Ömer’e “Omar”
Rukiye’ye “Uku”, sızıntı “şimer”
Hayvan derisine “gön” derler bizde

İyi toprak “özdür”, verimsiz “kıraç”
Ekleme “ağarcık”, tavaya da “tunnaç”
Yokuşlara “dik”, karşıya “annaç”
Yatak suyu görüp “tum” derler bizde

Hısıma, gağama, büyüğe “ede”
Halamıza “bibi”, nineye “ebe”
Öksüze “yetim”, anasıza “gede”
“Yıkan bi” yerine “çim” derler bizde.

Fakıyım var daha aklımda olan
Hatırlatmaz işte bu kahpe zaman
Kumaşlara “pırtı”, çuvala “haral”
“Otur bi” yerine “çöm” derler bizde

  • Güncelleme: 09.03.2016 21:05
  • Okunma: 34940

Yorumlar (8)Yorum Yap

  • Mehmet KAHYA

    Metin Bey’in Şiiri Emirdağlıların hislerine tercüman kelimelerin, kalıp sözlerin ve bazı kavramsal çerçevelerin çizilmesi, bunların dile getirilmesi, bir dilin önemi bakımından çok güzel bir şiirdir. Onu gönülden tebrik ediyorum.

    Peki, bir neden önemlidir? Dilin en büyük özelliği, bir toplumun sözlü ve yazılı anlaşma aracı olmasıdır. Dil, bireyleri birbirine bağlayan, bir toplumu gelişigüzel insan yığını olmaktan çıkaran, onu millet haline getiren en önemli öğelerden biridir. Aynı dili konuşan ve dil birliği sağlanan toplumlarda, bireyler arasında köklü bir yakınlık, sevgi ve saygı bağları oluşur. Bu bağlar, toplum yaşayışı için çok önemli olan güven duygusunun kaynağıdır. Yine biliyoruz ki, birbirine güven duyan insanların meydana getirdiği toplumlarda “birlik”, “beraberlik” ve “ülke bütünlüğü” kolay sağlanır.

    Dilin devlet ve millet hayatı bakımından taşıdığı önem konusunda büyük Çin Filozofu Konfüçyüs’e sormuşlar:

    — Bir milleti yönetmeye çağrılsaydınız yapacağınız ilk iş ne olurdu?

    Büyük filozof şöyle cevap vermiş:

    — Hiç şüphesiz, dili gözden geçirmekle işe başlardım.

    Ve dinleyenlerin hayret dolu bakışları karşısında sözlerine devam etmiş:

    — Dil kusurlu olursa, kelimeler düşünceyi iyi anlatamaz. Düşünce iyi anlatılmazsa, yapılması gereken şeyler doğru yapılamaz. Ödevler gereği gibi yapılmazsa, töre ve kültür bozulur. Töre ve kültür bozulursa, adalet yanlış yola sapar. Adalet yoldan çıkarsa şaşkınlık içine düşen halk, ne yapacağını, işin nereye varacağını bilemez. İşte bunun içindir ki, hiçbir şey dil kadar önemli değildir.

    Bu kadar önemli olan dilin “yazımını”, “teleffuzunu”, “ağzını” çok iyi bilmemiz gerektiğini bilmem söylememe gerek var mı?

    Mehmet KÂHYA

  • zafer doğan

    Şairliği, sözlükbilimcilikle birleştiren örnek bir çalışma olmuş.

  • Sevgin Yılmaz

    Bunları Balkanlarda yaşayan Türk'ler de aynen kullanırlar. Yokuşa "Bayır, yılma" gibi sözcüklerde eklenebilir.

  • erol

    Eline sağlık Fakı Bey ..Mustafa Bey .sonucta turkmen dili tabiki diğer yörelerde benzelikler olacaktır .Bazı kelimeler var ki .Fakı Beyin yazdığı sadece emirdağlılar bilir:)

  • Şerife KOCA

    Kıymetli Fakı EDER Bey hemşerim yüreğine eline sağlık. Selamlar.

  • mustafa

    Yanlis anlamayin ama, Anadoluda cok yerde kullaniliyor bu siveler. Konya -Yozgat civari sivesi gibi geldi bana,

  • Zehra Özer

    Faki abi sivelere bayılırım çok güzel yazmışsın kalemine, gönlüne sağlık devamını dilerim

  • NECMETTİN YAZICI

    Saygı değer hemşehrim fakı bey çok güzel yazmışsın kalemine ,gönlüne sağlık devamını dilerim izmirden selamlar
    Necmettin YAZICI
    BENDE ASLEN EMİRDAĞ GÖKÇEYE KÖYÜNDENİM İZMİRDE İKAMET EDİYORUM DEVLET MEMURUYUM HALEN ÇALŞMAKTAYIM.